กระดูกข้อเข่าเสื่อม คืออะไร
กระดูกข้อเข่าเสื่อม คือ อาการที่เกิดจากความเสื่อมสภาพของกระดูกอ่อนที่ข้อเข่า ซึ่งส่วนมากแล้วจะมีสาเหตุมาจากอายุที่มากขึ้นเป็นหลัก ทำให้สุขภาพร่างกายเสื่อมโทรม นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ ด้วย เช่น คนที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป คนที่มีน้ำหนักตัวเกิน คนที่มีกิจวัตรประจำวันต้องเดินแทบตลอดเวลา
สาเหตุหลักของปัญหากระดูกข้อเข่าเสื่อม
โรคกระดูกข้อเข่าเสื่อมนี้หลาย ๆ คนอาจสงสัยว่า ทำไมถึงต้องเกิดกับผู้สูงอายุส่วนใหญ่ โดยปกติแล้วร่างกายของเราจะมีกระบวนการสร้างและสลายของกระดูกอ่อนตรงข้อ ซึ่งเมื่ออายุมากขึ้น หรือมีการใช้งานหนัก กระบวนการสลายตรงนี้ก็จะเกิดมากกว่ากระบวนการสร้าง ทำให้กระดูกอ่อนมีปริมาณลดลง จึงเกิดอาการอักเสบของข้อ และทำให้กลายเป็นโรคกระดูกข้อเข่าเสื่อมตามมา
ซึ่งนอกจากอายุที่เพิ่มมากขึ้นแล้ว สาเหตุหลักของปัญหากระดูกข้อเข่าเสื่อม ก็มีหลายประการด้วยกัน
- เพศ – เพศหญิงจะมีโอกาสเกิดปัญหากระดูกข้อเข่าเสื่อมได้มากกว่าเพศชาย โดยเฉพาะผู้หญิงที่มีอายุ 55 ปีขึ้นไป
- น้ำหนักตัวเกิน – ผู้ที่มีน้ำหนักตัวเกิน หรือเป็นโรคอ้วน มีโอกาสที่จะเกิดภาวะกระดูกข้อเข่าเสื่อมได้ เพราะข้อเข่าต้องรับน้ำหนักตัวมากกว่าปกติถึง 3-4 เท่า ทำให้เพิ่มความเสี่ยงของอาการกระดูกข้อเข่าเสื่อมได้
- กรรมพันธุ์ – ผู้ป่วยที่มีปัญหากระดูกข้อเข่าเสื่อมบางรายจะพบว่าคนในครอบครัวมีประวัติข้อเข่าเสื่อมด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้คนที่ต้องยกของหนัก หรือแบกรับน้ำหนักมาก ๆ ติดต่อกันเป็นเวลานาน ก็จะเพิ่มความเสี่ยงทำให้เกิดปัญหากระดูกข้อเข่าเสื่อมมากกว่าคนทั่วไปอีกด้วย
อาการและความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม
อาการที่สำคัญของข้อเข่าเสื่อมมี 3 อาการ
1) อาการปวดข้อ มีลักษณะการปวดแบบตื้อๆ ปวดในข้อเข่าทั่วๆ ไป อาการปวดจะค่อยเป็นค่อยไป เป็นการปวด แบบเรื้อรัง จะปวดมากขึ้นเมื่อเคลื่อนไหว และปวดขณะนอนหลับ ปวดมากขึ้น เมื่ออากาศเย็นหรือฝนตก
2) อาการข้อฝืด มักมีอาการหลังตื่นนอน หากขยับข้อสักครู่จะสามารถขยับข้อได้คล่องขึ้น ส่วนใหญ่มักมีอาการข้อฝืดไม่เกิน 30 นาที อาจพบอาการเกิดขึ้นชั่วคราวในท่างอหรือท่าเหยียดในช่วงแรก ซึ่งเรียกอาการนี้ว่า ปรากฏการณ์ข้อฝืด เมื่อมีการอักเสบเรื้อรังร่วมกับมีการหดตัวของเยื่อรอบข้อ เคลื่อนไหวข้อลำบาก ไม่สามารถลงน้ำหนักได้เต็มที่ ไม่มีการขยับข้อเนื่องจากปวดข้อ ทำให้เกิดภาวะข้อยึดติดแข็ง เกิดข้อผิดรูปและไม่สามารถ ใช้งานได้ตามปกติเกิดความพิการของข้อเข่า
3) อาการมีเสียงดังในข้อขณะเคลื่อนไหว งอเข่าหรือเหยียดเข่า
ความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม แบ่งออกเป็น 4 ระยะ ดังนี้
ระยะที่ 1 ข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มแรก : ข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มแรกมีการสูญเสียกระดูกอ่อนผิวข้อ เล็กน้อย เพียงร้อยละ 10 และเริ่มมีกระดูกงอก บริเวณขอบของข้อ ในระยะนี้ผู้ป่วยยังไม่รู้สึกปวดข้อ แต่อาจมีอาการตึงข้อเข่าเมื่อมีการเปลี่ยนท่าทาง
ระยะที่ 2 ข้อเข่าเสื่อมเล็กน้อย : ข้อเข่าเสื่อมเล็กน้อยกระดูกอ่อนผิวข้อมีการสึกกร่อน และบางลง มีกระดูกงอกเป็นปุ่มๆ ที่ขอบของข้อ ช่องว่างระหว่างกระดูกข้อเข่ายังเหมือนปกติในระยะนี้ผู้ป่วยมี อาการปวดข้อเล็กน้อย ขัดฝืด และมีเสียงในข้อเข่า
ระยะที่ 3 ข้อเข่าเสื่อมปานกลาง : กระดูกอ่อนผิวข้อสึกกร่อน และเกิดกระดูกงอกมากขึ้น ช่องว่างระหว่างกระดูกข้อเข่า แคบลง กระดูกข้อเข่ามีการเสียดสีกัน และมีการอักเสบของข้อและเนื้อเยื่อรอบๆ ข้อ ทำให้มีการผลิตน้ำในข้อเข่า มากขึ้น หรือเรียกว่า “waterofknee” ข้อเข่าบวม ในระยะนี้เมื่อผู้ป่วยทำกิจกรรมประจำวันจะมีอาการปวดข้อเข่า ข้อติดขัด ฝืดแข็ง มีอาการขัดข้อเข่าขณะเดิน และเกิดเสียงในข้อเข่ามากขึ้น รวมทั้งเริ่มมีอาการข้อเข่าหลวมจากเอ็นรอบข้อเข่ายืดและกล้ามเนื้อมีความแข็งแรงลดลง ทำให้ข้อเข่ามีความมั่นคงและความคล่องตัวลดลง
ระยะที่ 4 ข้อเข่าเสื่อมรุนแรง : หรือข้อเข่าเสื่อมระยะสุดท้าย กระดูกอ่อนผิวข้อสึกกร่อนถึงร้อยละ 60 กระดูกที่งอกบริเวณขอบข้อมีขนาดใหญ่ขึ้น กระดูกข้อเข่าชิดติดกัน ยังมีการอักเสบของข้ออย่างต่อเนื่อง แต่น้ำในข้อมีปริมาณลดลงทำให้ข้อมีการเสียดสีกันมากขึ้น ในระยะนี้ผู้ป่วยมีอาการ ปวดเข่ามาก ข้อเข่าผิดรูป คือ มีลักษณะเข่าโก่ง เข่าแอ่น หรือเข่าชนกัน ข้อเข่าหลวมมากขึ้น ท้ำให้เกิดความไม่มั่นคง ขณะยืน เดิน มีอาการฝืดขัดมากขึ้น เดินลำบาก มีการจำกัด การเคลื่อนไหวทั้งการงอและการเหยียด กำลังกล้ามเนื้อ รอบเข่าจะอ่อนแรง ทำให้ผู้ป่วยเกิดการหกล้มได้ง่าย
สนใจผลิตภัณฑ์ฟื้นฟูดูแล
กระดูแลข้อ
